Refrakter nedir?

Refrakter ne demek sorusunun en basit ve doğrudan cevabı, ateşe dayanıklı malzemeler şeklindedir. Refrakter malzemeler, yüksek sıcaklığa uzun süre dayanabilen ve bu nedenle pek çok endüstriyel kullanım alanları olan materyallerdir. Bunun en basit örneği, ateş tuğlalarıdır. Bu tuğlalardan örülmüş refrakter fırınlar, sanayide pek çok farklı amaçlarla kullanılmaktadır. Ancak refrakter nedir sorusunun cevabı, elbette sadece ateş tuğlalarından ibaret değildir. Genel olarak, 538 C’nin (1.000 F) üzerindeki sıcaklıklarda kimyasal ve fiziksel yapısı bozulmadan kullanılabilen ve metal olmayan her türlü materyal, bu tanımın kapsamına girmektedir. Bu bakımdan, refrakter malzemelerin en önemli ayırt edici özelliklerinden biri de ortaya çıkmaktadır: bunlar, metalik materyaller değildir.

Refrakter ne demek?

Günümüzde, demir çelik endüstrisi üretilen tüm refrakter malzemelerin yaklaşık %70’ini kullanmaktadır. Refrakterler; genel olarak fırın, reaktör, tutuşturucu ve ocak inşasında kullanılır. Cam üretimi, ateş kalkanları ve roket platformlarının inşasında da kullanılmaktadırlar. Bir refrakter malzeme, termal şoklara karşı dayanıklı olmalıdır. Diğer bir deyişle, yüksek ısıya maruz kaldığında daralmamalı veya genişlememelidir. Kimyasal yapısını muhafaza etmeli ve üzerinde çatlaklar oluşmamalıdır. Refrakter üretimi için kullanılan en önemli malzemeler; alüminyum, silikon ve magnezyumdur. Ancak bu malzemelerin neler olacağına, refrakterin kullanılacağı amaca göre karar verilir. Örneğin çok yüksek ısılara çıkması gereken refrakterlerde, zirkonyum ve grafit karbon tercih edilir. 4.000 C’lik bir sıcaklığın üzerine çıkılacak ise de, hafnium karbit kullanılmaktadır.

Refrakter malzemelerin özellikleri

Refrakter nedir sorusunun cevabı, kullanılan malzemelerin kimyasal dayanıklılıklarına göre de değişir. Refrakterleri, asidik – nötr – bazik olmak üzere üç gruba ayırmak mümkündür. Asidik refrakterler, alüminyum ve silika ağırlıklıdır. Yine asidik özelikte olan materyallerden etkilenmezler, ancak bazik materyaller onları kolayca yıpratır. Bazik refrakterler için de tam tersini söylemek mümkündür. Nötr refrakterler ise, hem asidik hem de bazik materyallere direnebilmektedir. Refrakter ne demek sorusu için dikkate alınması gereken bir diğer husus da, üretim metodudur. Zira refrakterler, üretim tekniklerine göre de çeşitli kategorilere ayrılır. Bunları en genel haliyle kuru pres yöntemi, el üretimi, ergitme ve monolitik şeklinde belirlemek mümkündür.