Kireç fırını

Kireç fırını, kalkerden kalsinasyon yöntemiyle kireç (kalsiyum karbonat) elde edilmesini sağlayan yapının ismidir. Bu kimyasal reaksiyon, 900 C’de meydana gelir ve 1.000 C’de tamamlanır. Bundan daha yüksek sıcaklıklara ise çıkılmaz. Zira aksi halde, değeri olmayan yanmış kireç oluşma riski vardır. Kireç, bina inşaatlarından tarıma, sanayiden temizliğe kadar pek çok alanda kullanılan bir materyaldir. Nitekim kireç fırını da, binlerce yıldan beri kullanılan bir yapıdır. Ancak modern kireç fırınları, üretim sürecini hem daha verimli hale getirmiş ve hem de kolaylaştırmıştır. Modern kireç fırını tasarımları, baca fırın ve döner fırın olmak üzere iki çeşittir. Bunları ayrı ayrı inceleyecek olursak;

Baca kireç fırını : Kuyu fırın ve şaft fırını isimleriyle de bilinir. Günlük 100 – 500 ton arası üretim kapasitesi mevcuttur. Görünüm olarak, gerçekten de bir baca veya kuyuyu andırır. Bu tasarımda, hammadde fırının üst tarafından boşaltılır. Egzoz çıkışı da, yine buradadır. Isıtma, fırının alt bölmelerinde ve hatta çıkış deliğinin oldukça yakınında gerçekleşir. Yine, ısıtma sürekli olarak pompalanan yakıt sayesinde yapılır. Hammadde, fırının giriş kapağı civarında kurur ve orta kısımlara ilerledikçe 800 C sıcaklığa ulaşarak karbonlaşma işlemini başlatır.

Bu fırınlarda aktif bir hava dolaşımı mevcuttur. Temiz hava, hem çıkış kapağı ve hem de fanlar sayesinde fırın içerisinde sürekli olarak dolaşır. Uygulamada en çok rastlanan kireç fırını çeşitlerinden biri de budur.

Döner kireç fırını : Enerji tüketimi fazla olmasına rağmen, 20. yüzyılın başında inşa edilen hemen tüm fabrikalarda bu dizayn kullanılmıştır. Nitekim verimliliği daha yüksek olduğundan, halen tercih edilen bir fırın çeşididir. En büyük avantajı, hammaddenin önceden küçültülmesi zorunluluğunun olmamasıdır. Fırın girişi oldukça büyük olduğundan, hammadde doğrudan kullanılabilmektedir. Döner kireç fırını, oldukça büyük bir silindire benzer. Bu silindir, sürekli olarak kendi etrafında dönmektedir. Bu hareket, hammaddenin fırın içerisinde hareket etmesini sağlamaktadır. Hammadde hareket ederken (yani fırının bir ucundan diğer ucuna ilerlerken), fırın içerisindeki kanallardan sıcak gazlar geçirilir. Bu da, gerekli kimyasal işlem için istenen sıcaklığın kolayca oluşmasını sağlar. Döner kireç fırını ile günlük 1.000 ton üretim yapabilmek mümkündür.