Refrakter malzeme çeşitleri

Refrakter malzeme çeşitleri, birbirinden yoğunlukları ve yalıtımları bakımından ayrılırlar. Örneğin ateş tuğlaları, 120 lb/ft 3’lük yüksek bir dirence sahiptir. Ateş, duman ve yakıcı gazlara karşı dirençleri de oldukça yüksektir. Daha düşük yoğunluğa (örneğin 70 lb/ft 3) sahip olan refrakter malzeme çeşitleri ise, yalıtım bakımından daha avantajlıdır. Örneğin asit ve diğer korozyona neden olan materyallere direnebilirler. Bu ayrımı dikkate alarak refrakter malzeme çeşitleri konusuna örnekler verecek olursak;

Ateş tuğlaları : Fabrikaların en çok ürettiği refrakter malzeme çeşitleri arasında yer alan ateş tuğlaları, temel olarak alüminyum silikat ve diğer minerallerden oluşur. Genel kimyasal yapıları, SiO 2 <78% ve Al 2 O 3 < 44% şeklindedir. Kendi aralarında dört temel çeşide ayrılan ateş tuğlaları, farklı ateş direnç seviyelerine sahiptir. Genel olarak 1590 C ile 1760 C arasındaki sıcaklıklarda kullanılırlar.

Alüminyum refrakter : Alüminyum oksit ve diğer minerallerden oluşan alüminyum refrakterler, kimyasal olarak son derece stabil bir yapıya sahiptir ve 1850 C sıcaklığa kolayca dayanabilirler. Kendi aralarında kullanılan alüminyumun oranına göre değişik ayrımlara tabi tutulurlar. Örneğin mullit alüminyum, %72 alüminyum ve %28 silikadan oluşur. Korundum refrakterler ise, %99 oranında alüminyum içerir.

Silika tuğlalar : %93 oranında SiO 2’den oluşan bir refrakter malzeme çeşididir. Yoğunluğu ateş tuğlalarından biraz daha düşüktür. Ancak ısı dirençleri çok daha yüksektir. Tek dezavantajları, 650 C altındaki sıcaklıklarda kullanılamamalarıdır.

Magnezit refrakter : %85 oranında magnezyum oksitten oluşurlar. Karışıma değişik oranlarda silika da ilave edilmektedir. Cüruf dirençleri son derece yüksek olup, bu amaçla kullanılırlar. Özellikle kireç ve demir cürufları için en sık kullanılan refrakter malzeme çeşitleri arasında olduğunu söylemek mümkündür.

Kromit refrakter : Yüksek sıcaklıklara çıkması gereken refrakter fırınlarda kullanılan temel malzeme çeşidi olduğu söylenebilir. Bu nedenle en sık çelik sektöründe kullanılırlar. Aşındırıcı cüruf ve eriyik haldeki metale karşı dirençleri son derece yüksektir.

Refrakter malzeme çeşitleri, aynı zamanda şekilli ve şekilsiz (monolitik) olmak üzere de bir ayrıma tabi tutulur. Monolitik refrakterler, kullanıldıkları yerde şekil verilen malzemelerdir.