Refrakter örüm

Refrakter örüm, en basit haliyle refrakter fırınların inşa sürecini tanımlayan bir tabirdir. Refrakter fırınların inşaat şekli ve yöntemi, diğer bir deyişle refrakter örüm teknikleri, fırınların özelliklerine göre değişiklik gösterir. Bir cam fırınının inşası ile, bir seramik fırınının inşası elbette aynı nitelikte değildir. Gerek kullanılan malzeme, gerekse de inşaat teknikleri farklılık gösterecektir. Ancak fırın türünden bağımsız bir şekilde, refrakter örüm sırasında dikkat edilecek hususlara değinecek olursak; ısı kaybını korumak en önemlilerinden biri olarak ön plana çıkmaktadır.

Isı kaybı nasıl gerçekleşir?

Isı kaybı ve enerji dönüşümü, tüm refrakter örüm işlemleri sırasında dikkat edilmesi gereken bir husustur. Fırın inşasında, refrakter tuğlalar kullanılan temel malzeme olacaktır. Fırın ilk defa ısıtıldığında (fırın atrampaj yapıldığında) bu tuğlalar sıcaklığın bir kısmını depolayacaktır. Fırın soğuduğunda ise, geri vereceklerdir. Bu noktada ilk dikkat edilmesi gereken şey, bu termal değişimlerin tuğlaların yapılarını bozmamasını sağlamaktır. Bu nedenle, refrakter tuğlalar arasında bir boşluk kalmamasına ve yapı harcının eşit, dengeli bir şekilde yayıldığına dikkat etmek lazımdır.

Isı kaybı ise, çok daha tehlikeli ve refrakter fırın kullanım ömrünü doğrudan etkileyen bir husustur. Refrakter fırınlarda ısı, iki şekilde kaybolur:

-          Refrakter örüm sırasındaki hatalar nedeniyle fırın duvarlarından gerçekleşen kayıp,

-          Refrakter tuğlaların gereksiz miktarda ısı depolamasından dolayı gerçekleşen kayıp.

Isı kaybı nasıl engellenir?

İlk husus, yukarıda izah ettiğimiz durumlara dikkat edilerek çözülebilir. Bu duruma bir örnek vermek gerekirse, 22 cm kalınlığında duvarlara sahip bir refrakter fırın, normal koşullarda 1.100 C sıcaklıkta metrekarede 152 kilojul enerji kaybedecektir. Bu boş yere gerçekleşen bir kayıptır ve fırını ısıtmak için daha fazla enerji tüketilmesiyle sonuçlanır. Oysa refrakter örüm sırasında gereken titizliğin gösterilmesiyle, bu kaybı metrekare başına 33 kilojule indirmek mümkündür.

İkinci husus ise, uygun refrakter malzemenin kullanılmaması veya yalıtımın yeterli düzeyde yapılmaması sonucu oluşur. Yine, refrakter örüm sırasında gerekli titizliği göstererek ve ön araştırma ile projeyi doğru çizerek bunu da engellemek mümkündür. Refrakter montajı, bu nedenle sadece profesyonel, konusuna hâkim ve sektörde söz sahibi firmalar tarafından yapılmalıdır.